چیزی بر محور گفتگو

 از آغاز پخش تلویزیونی برنامه های گفتگومحور Talk Show در جهان چیزی بیشتر از نیم قرن  می گذرد. از همان وقتها هم وجود این دست برنامه ها در کشورهای جهان یک مطالبۀ جدی اجتماعی بوده و رسانه ها هم بنا به اقتضای جلب مخاطب همیشه دست به تولید برنامه های گفتگومحور چالشی و جذاب زده اند.

برنامه های گفتگومحور شبانه و روزانه بطور زنده در موضوعات خبری، اجتماعی، فرهنگی، هنری، ورزشی، سیاسی، اقتصادی، ، سرگرمی ، آشپزی و خانه داری، مسایل مربوط به چهره ها و شخصیت ها و … از کانال های مختلف تلویزیونی پخش می شوند که بسیاری از آنها ترکیبی از چند موضوع مختلف هستند.

اما در تلویزیون جمهوری اسلامی ایران، طبق یک قراداد نانوشته بین مصاحبه شونده و مصاحبه کننده (خصوصاً در مورد گزارش های خیابانی)، مصاحبه شونده می داند که مصاحبه کننده دقیقاً چه جوابی از او می خواهد، و معمولاً همان جوابی را که او می خواهد بر زبان می آورد چرا که هر دو از چیزی بنام کلیشه بهره می برند.

 در جامعۀ ایران که کمتر فرصتی برای بیان نظرات صریح افراد (چه مجری و چه میهمان) از طریق رسانه فراهم شده، برنامه های چالشی، زنده و تقریباً غیر قابل سانسور برای مخاطب جذابیت بیشتری دارد  

موضوع، مجریِ (گفتگوکنند) و میزبانِ (مصاحبه شونده)، ۳ ضلع اصلی این نوع برنامه ها هستتند هرچند بنظر می رسد میزبان یا مجری از اهمیت بیشتری برخوردار است جراکه بسیاری از این  برنامه ها با نام مجریانشان به شهرت می رسند.

برنامه های گفتگو محور را به لحاظ محتوایی می توان به سه دسته تقسیم کرد:
۱- برنامه هایی که از گفتگو به عنون اطلاع رسانی موضوعات روز استفاده می کنند.
۲- برنامه هایی که گفتگوهای تخصصی درباره یک موضوع خاص را پی می گیرند.
۳- برنامه های  گفتگویی که صرفاً جنبه سرگرمی را مدنظر دارند. این گونه برنامه ها معمولاً از شخصیت های به نام دنیای سیاست و هنر دعوت می کنند که بالطبع هنرپیشگان دراولویت قرار دارند. در چند سال اخیر برخی برنامه های گفتگومحور در تلویزیون ایران از بند کلیشه های معمول و البته ایرانی  رها شده اند و بیش از پیش وگذشته های نه چندان دور که برنامه های “گفتگومحور” به عنوان برنامه هایی یک طرفه شناخته می شدند رونق گرفته اند. این حرکت ضد کلیشه و غیر کلیشه ای، گاه مترادف با عبور از خط قرمزها تلقی می شود، گاه بعنوان سوپاپ اطمینانی از سوی رسانه، گاه مطالبۀ مخاطبان، و گاه اجبار رسانه در مواجهه با اقتضائات زمانه و وسایل جدید ارتباط جمعی و در هر صورت مورد اقبال مخاطب.

برنامه هایی مانند مثلث شیشه ای، کوله پشتی، صندلی داغ، چراغ خاموش، دوقدم مانده به صبح و این اواخر تیک تاک.

هر چند بسیاری از برنامه های گفتگو محور در سیمای ایران با آنچه که کارکرد حقیقی اینگونه برنامه ها است و در شبکه های تلویزیونی جهان جریان دارد فاصلۀ زیادی دارند اما با جلب مخاطبین گسترده توانسته اند به موفقیت دست یابند.برنامه گفتگو محور تیک تاک که چندی است از سیمای ایران پخش می شود با حذف مجری دست کم به معنای یک عنصر ثابت و ایجاد فضایی راحت با تداعی محیط کافی شاپ جالب به نظر می رسد و البته ارزش دیدن دارد.